انواع مقاومت غیرخطی
مقاومتهای غیرخطی چیست؟
مقاومتها براساس مواد اولیهی مورد استفاده، پروسه ساخت و کاربردهایشان، انواع مختلفی دارند. دسته بندی کلی آنها را در نمودار زیر میبینیم. مقاومتهای خطی و مقاومتهای غیرخطی
مقاومتهای خطی دارای مشخصهی V/I خطی و مقاومتهای غیرخطی دارای مشخصه V/I غیرخطی هستند. در واقع در مقاومتهای غیر خطی، ولتاژ و جریان به شکل غیرخطی تغییر میکنند و تغییرات آنها وابسته به عواملی چون دما و نور میباشد که ممکن است این وابستگی به صورت خطی نباشد.
انواع مقاومتهای غیر خطی
ترمیستور Thermistor
این واژه از ریشه thermal به معنای حرارتی گرفته شده و تداعی کننده حرارت و دما است. علت این است که در این قطعهی مقاومتی تغییرات اندازه مقاومت با تغییرات دما مرتبط است به این ترتیب که مثلا با افزایش دما اندازه مقاومت کاهش مییابد و برعکس. این نوع مقاومت برای کاربردهای اندازهگیری و کنترلی استفاده میشود.
ترمیستورها انواعی دارند که مهمترین آنها NTC ها و PTC ها هستند.
NTC ها
NTC ها ترمیستورهای با ضریب دمایی منفی Negative Temperature Coefficient هستند به این معنا که با افزایش دما اندازه مقاومت در آنها کاهش مییابد. کاربرد آنها در مدارها، محافظت از دستگاه در برابر شرایط افزایش ولتاژ است.
PTC ها
PTC ها ترمیستورهای با ضریب دمایی مثبت Positive Temperature Coefficient هستند به این معنا که با افزایش دما اندازه مقاومت در آنها افزایش مییابد. کاربرد آنها در مدارها، محافظت از دستگاه در برابر شرایط افزایش جریان است.
تصویر زیر یک ترمیستور NTC و نماد مداری آن را نشان میدهد.
مقاومت نوری Photo Resistor
این مقاومتها با تغییر نور تغییر میکنند. با افزایش نور مقدار آنها کاهش یافته و با کاهش نور مقدار آنها افزایش مییابد. این نوع مقاومتها هم کاربردهای کنترلی و اندازهگیری دارند. نام دیگر آنها LDR Light Dependent Resistor ، به معنای مقاومت وابسته به نور است.
وریستور Varistor
مقاومت یک وریستور مطابق با ولتاژ اعمال شده به آن تغییر میکند و نسبت این تغییر، نسبت عکس است یعنی با افزایش ولتاژ مقدار مقاومت کاهش مییابد و بالعکس. وریستور ها را مقاومتهای وابسته به ولتاژ یا VDR نیز میگویند.
مقاومت سطحی یا SMD
با توسعه تکنولوژی قطعات سطحی ( ابعاد قابل نصب بر روی سطح برد)، استفاده از این نوع مقاومتها نیز به شدت افزایش یافت. آنها اصطلاحا مقاومت تراشه نیز گفته میشوند که به معنای یک لایهی نازک مقاومتی است که درون یک تراشه سرامیکی تعبیه شده است.
این نوع مقاومتها در مقایسه با مقاومتهای معمولی بسیار کوچک هستند و بنابراین فضای بسیار کمتریاشغال میکنند. بهرهوری بالا و اتلاف گرمای کمتری نیز دارند. در واقع اختراع این نو مقاومتها چهرهی PCB ها را دگرگون کرد و ابعاد آنها را در حد چشمگیری کاهش داد.